N90, N95, KN90, KN95 ล้วนเป็นส่วนย่อยหนึ่งในมาตรฐานสำหรับหน้ากากอนามัยที่ใช้ในภูมิภาคและประเทศต่างๆ โดยมาตรฐานเหล่านี้กำหนดโดยองค์กรต่างๆของแต่ละประเทศมหาอํานาจเศรษฐกิจโลก เช่น National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) ในสหรัฐอเมริกา และ China National Standardization Administration (CNSA) ในประเทศจีน
🌎 NIOSH
หน้ากาก N90 และ N95 เป็นส่วนหนึ่งของมาตรฐาน NIOSH ซึ่งใช้เป็นหลักในสหรัฐอเมริกา NIOSH รับรองหน้ากากตามประสิทธิภาพการกรองและเกณฑ์ประสิทธิภาพอื่นๆ
⚪ N90: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 90%
⚪ N95: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 95%
⚪ N99: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 99%
⚪ N100: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 99.97%
หน้ากากกรองอากาศ N100 จึงมีประสิทธิภาพในการกรองในระดับที่สูงกว่าหน้ากาก N99 เล็กน้อย หรือมากกว่าเพียง 0.97%
🌎 CNSA
หน้ากาก KN90 และ KN95 อยู่ภายใต้มาตรฐานที่กำหนดโดย CNSA ซึ่งเป็นหน่วยงานมาตรฐานแห่งชาติของจีน หน้ากากเหล่านี้ใช้กันทั่วไปและได้รับการรับรองในประเทศจีน
⚪ KN90: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 90%
⚪ KN95: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 95%
หน้ากากซีรีส์ KN อยู่ภายใต้มาตรฐานที่กำหนดโดย GB2626-2006 และมาตรฐานเวอร์ชันอัปเดตล่าสุดคือ GB2626-2019 ถัดไปคือมาตรฐาน Filtering Facepiece (FFP) ของยุโรป โดยทั่วไปจะถูกนำมาใช้และบังคับใช้โดยประเทศต่างๆในสหภาพยุโรป (EU) และรัฐสมาชิกของสมาคมการค้าเสรีแห่งยุโรป (EFTA)
รายชื่อประเทศสมาชิกสหภาพยุโรป เช่น เยอรมนี ฝรั่งเศส อิตาลี สเปน เป็นต้น ประเทศสมาชิก EFTA ได้แก่ ไอซ์แลนด์ ลิกเตนสไตน์ นอร์เวย์ และสวิตเซอร์แลนด์
🌎 FFP
⚪ FFP1: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 80%
⚪ FFP2: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 94%
⚪ FFP3: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 99%
ประเด็นเพิ่มเติมนอกจากนี้คือหน้ากากกรองอนุภาคขนาดเล็ก FFP เป็นส่วนหนึ่งของมาตรฐานยุโรป EN 149:2001+A1:2009 ที่กว้างขึ้น ภายใน EN 149 มีอุปกรณ์ปกป้องระบบทางเดินหายใจ (Respiratory Protection) หลายประเภท และหน้ากาก FFP ก็ถูกจัดอยู่ในประเภทของหน้ากากแบบครึ่งหน้าเพื่อกรองอนุภาคในอากาศภายใต้ EN 149:2001+A1:2009 โดยเฉพาะ
"+A1:2009" หมายถึงการแก้ไขทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือการปรับปรุงมาตรฐาน หรือ Amendment (A1) ที่เกิดขึ้นกับมาตรฐานเดิม (EN 149:2001) นอกเหนือจากหน้ากากประเภท FFP แล้ว EN 149 ยังครอบคลุมถึงอุปกรณ์ป้องกันระบบทางเดินหายใจประเภทอื่นๆด้วย ได้แก่ หน้ากากแบบครึ่งหน้าพร้อมไส้กรอง หน้ากากกรองอากาศแบบเต็มหน้า และหน้ากากปิดจมูกและปากแต่ไม่คลุมถึงใต้คาง
ถัดไปลองมาดูตัวอย่างประเทศในทวีปเอเชียกันบ้าง ประเทศเกาหลีใต้ยังมีมาตรฐานสำหรับหน้ากากอนามัยเป็นของตัวเอง มาตรฐานที่ใช้ในเกาหลีใต้เรียกว่า KF (Korean Filter) ที่ถูกควบคุมโดยกระทรวงความปลอดภัยด้านอาหารและยา (MFDS)
🌎 KF
⚪ KF80: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 80%
⚪ KF94: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 94%
⚪ KF99: กรองอนุภาคในอากาศได้อย่างน้อย 99%
หน้ากากเหล่านี้ใช้กันอย่างแพร่หลายในเกาหลีใต้ และได้รับการออกแบบมาเพื่อป้องกันฝุ่นละออง รวมถึงฝุ่นละเอียดและอนุภาคในอากาศ โดยเฉพาะหน้ากากอนามัย KF94 มีการใช้กันทั่วไปในช่วงการระบาดใหญ่ของโควิด-19
ท้ายสุดคือ AS/NZS 1716:2012 (Australia/New Zealand Standard) มาตรฐานออสเตรเลีย/นิวซีแลนด์สำหรับอุปกรณ์ปกป้องระบบทางเดินหายใจ
🌎 P
⚪ P1: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 80%
⚪ P2: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 94%
⚪ P3: กรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 99.95%
ตัวเลขเปอร์เซ็นต์ข้างต้นทั้งหมดนี้เทียบกับอนุภาคในอากาศที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาด 0.3 ไมโครเมตรหรือใหญ่กว่า
⚫ คำศัพท์: อนุภาคในอากาศ คืออะไร?
Airborne Particles (อนุภาคในอากาศ) หมายถึง อนุภาคของแข็งหรือของเหลวที่แขวนลอยอยู่ในอากาศ อนุภาคเหล่านี้อาจแตกต่างกันอย่างมากในด้านขนาด องค์ประกอบ และแหล่งกำเนิด
สิ่งเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นจาก... แหล่งธรรมชาติ เช่น ฝุ่น ละอองเกสรดอกไม้ หรือละอองลอยของเกลือทะเล หรือจาก... แหล่งที่มาที่มนุษย์สร้างขึ้น รวมถึงกระบวนการทางอุตสาหกรรม การปล่อยมลพิษจากยานพาหนะ และกิจกรรมการเผาไหม้ในชีวิตประจำวัน
ขนาดของอนุภาคในอากาศเป็นปัจจัยสำคัญต่อพฤติกรรมและผลกระทบต่อสุขภาพ อนุภาคมักถูกจัดประเภทตามเส้นผ่านศูนย์กลางตามหลักอากาศพลศาสตร์:
⚪ PM10 (ฝุ่นละอองขนาด 10 ไมโครเมตรหรือเล็กกว่า):
หมายถึงอนุภาคที่มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 10 ไมโครเมตรและเล็กกว่า หมวดหมู่นี้ครอบคลุมอนุภาคหลายประเภท รวมถึงฝุ่น ละอองเกสร สปอร์ของเชื้อรา และบางอนุภาคที่เกิดจากการเผาไหม้ที่มีขนาดใหญ่
⚪ PM2.5 (ฝุ่นละอองขนาด 2.5 ไมโครเมตรหรือเล็กกว่า):
หมายถึงอนุภาคละเอียดที่มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5 ไมโครเมตรและเล็กกว่า อนุภาคเหล่านี้สามารถทะลุผ่านระบบทางเดินหายใจและสัมพันธ์กันกับการส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกาย
⚪ อนุภาคละเอียดมาก (UFP):
หมายถึงอนุภาคที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่า 0.1 ไมโครเมตร อนุภาคเหล่านี้สามารถเจาะลึกเข้าไปถึงในปอดและอาจมีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญ
อนุภาคในอากาศสามารถนำพาสารต่างๆ ได้ รวมถึงสารก่อภูมิแพ้ สารพิษ มลพิษ และจุลินทรีย์ ในสถานประกอบการหรือสภาพแวดล้อมบางแห่ง การป้องกันอนุภาคในอากาศถือเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันการสัมผัสทางเดินหายใจและความเสี่ยงต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น
อุปกรณ์ป้องกันระบบทางเดินหายใจ เช่น หน้ากากที่มีความสามารถในการกรองเฉพาะ (เช่น N95, N99, KN95) ได้รับการออกแบบมาเพื่อกรองอนุภาคที่ลอยอยู่ในอากาศและเป็นเกราะปกป้องระบบทางเดินหายใจ ประสิทธิภาพของอุปกรณ์เหล่านี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น ประสิทธิภาพการกรอง ความพอดีกับใบรูปทรงหน้า และลักษณะเฉพาะของอนุภาคตามเส้นผ่านศูนย์กลางต่างๆที่เป็นปัญหา
สรุปรวมมาตรฐานส่งท้าย
🌐 NIOSH ของสหรัฐอเมริกา
🌐 EN ของสหภาพยุโรป
🌐 JIS T 8151 ของญี่ปุ่น
🌐 GB ของจีน
🌐 AS/NZS ของออสเตรเลีย/นิวซีแลนด์
🌐 KS ของเกาหลีใต้
เปอร์เซ็นต์ที่สูงกว่าบ่งบอกถึงความสามารถในการกรองอนุภาคในอากาศได้มากขึ้น สิ่งสำคัญที่ควรทราบคือแม้ว่ากรองอนุภาคในอากาศอย่างน้อย 94% จะให้ประสิทธิภาพการกรองในระดับสูง แต่ความสะดวกสบายอาจรู้สึกแตกต่างกันไปในแต่ละคน บางคนรู้สึกว่าสวมใส่สบายเพียงช่วงเวลาสั้นๆ ในขณะที่บางคนอาจรู้สึกไม่สบายเมื่อสวมใส่เป็นเวลานาน นอกจากนี้ความก้าวหน้าในการออกแบบหน้ากากและวัสดุอาจนำไปสู่ความสะดวกสบายที่ดีขึ้นในรุ่นที่ใหม่กว่าในอนาคต
มาตรฐาน NIOSH เป็นหนึ่งในมาตรฐานที่เก่าแก่ที่สุดในแง่มุมของการก่อตั้งครั้งแรก และเนื่องจากมาตรฐานมีหลายตัวเลือกที่ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น กฎระเบียบของภูมิภาค ข้อกำหนดของอุตสาหกรรม และความต้องการเฉพาะของผู้ใช้ ไม่มีมาตรฐานสากลที่ "ดีที่สุด" การเลือกอุปกรณ์ปกป้องระบบทางเดินหายใจให้สอดคล้องกับมาตรฐานที่ใช้กับภูมิภาคที่อาศัยอยู่ปัจจุบันและตรงตามเกณฑ์ประสิทธิภาพที่จำเป็นสำหรับการใช้งานตามวัตถุประสงค์ของแต่ละบุคคลเป็นสิ่ง "สำคัญที่สุด"